Een modern leven: tussen vrijheid en vertwijfeling

De moderniteit kan in allerlei opzichten worden gezien als een bevrijding die toch ook als een beperking kan worden ervaren: Door emancipatie is het individu bevrijd uit beknellende verbanden van gemeenschap, maar dreigt ook eenzaamheid. Door rationaliteit zijn we minder naïef en beter georganiseerd, maar vaak ook levenszin kwijt. De natuur en het lichaam zijn onder controle door economie en techniek, maar verwoesten de aarde en maken ons dik. Filosofen hebben van meet af aan het gevoel van vervreemding verwoord dat meekwam met het moderne leven.

In deze lezing bespreekt filosoof Jelle van Baardewijk de ambivalente erfenis van de moderniteit, in het bijzonder voor zover dat iets zegt over religieuze en spirituele thema’s zoals de dood, rituelen en zingeving. Wat valt er vanuit de moderne filosofie te zeggen over de terugkeer van de behoefte aan spiritualiteit? En andersom: wat leren we filosofisch gesproken over de mens wanneer we wijsheidstradities en esoterische bronnen bestuderen?

Jelle van Baardewijk is filosoof en verbonden aan de Centrum Ethos van de Vrije Universiteit.