Leven zonder waarom

“Als je duizend jaar lang aan het leven zou vragen: waarom leef je? dan zou het steeds antwoorden: ik leef omdat ik leef!”   

Met deze woorden beschrijft de beroemde dertiende-eeuwse filosoof en mysticus Meister Eckhart zijn levensideaal, waarmee hij zijn toehoorders wilde oproepen om volledig open en onthecht in het nu te staan. Opvallend genoeg heeft Eckharts ‘leven zonder waarom’ een parallel in het denken van Dogen. Deze eveneens dertiende-eeuwse zenmeester uit Japan gaat uit van het principe van niet-doen of onthecht handelen.

In de lezing zal worden ingegaan op overeenkomsten en verschillen tussen Eckharts en Dogens levenshoudingen, vanuit de gedachte dat zij elkaar wederzijds kunnen verhelderen. Een treffende overeenkomst is dat zowel de Dominicaan als de zenmeester een actieve mystiek ontwikkelen. Onthechting betekent niet je afwenden van de wereld, maar juist met een zo groot mogelijke openheid, flexibiliteit en betrokkenheid handelen. Dan sta je, zoals Eckhart het zegt: “Bij de dingen, maar de dingen staan niet in jou.” 

Michel Dijkstra studeerde filosofie, journalistiek en Sanskriet in Groningen. Hij schreef onder andere Oosterse filosofie in een notendop (2008) en Zenboeddhisme (2010). Naast het verzorgen van cursussen voor de ISVW en andere onderwijsinstellingen werkt hij aan een proefschrift over Meister Eckhart en zenmeester Dōgen. Onlangs verscheen onder zijn redactie Inleiding taoïstische filosofie: leven vanuit niet-doen (2015).